تغذیه عمل آب مروارید، قبل و بعد از عمل، بسیار مهم است و به بهبود سریعتر چشم در دوره نقاهت کمک میکند. ۷۵ درصد یادگیری ما از طریق اطلاعات بصری حاصل میشود و از آنجایی که چشم یک اندام بسیار حساس در بدن ماست، بیشتر از سایر اندامها به مراقبت و توجه نیاز دارد.
متاسفانه آب مروارید یکی از شایعترین بیماریهای چشم است که ممکن است طیفهای سنی مختلف به آن مبتلا شوند. این بیماری علائم چندان پیچیدهای ندارد و به راحتی توسط پزشک قابل مشاهده و تشخیص خواهد بود.
اما نکته حائز اهمیت این است که تغذیه نامناسب میتواند زمینه تشدید علائم این بیماری را فراهم سازد. تحقیقات نشان داده است که آشنایی و آگاهی کامل نسبت به بیماریها یک قدم ما را به سمت درمان سریعتر آنها سوق خواهد داد.
آب مروارید چیست؟
آب مروارید یا کاتاراکت (Cataract) یکی از شایعترین بیماریهای چشم است که عمدتا افراد مسن را درگیر میسازد. اما ممکن است جوانان، نوجوانان و حتی نوزادان به صورت مادرزادی به آن مبتلا شوند.
در این بیماری، قسمتی متراکم و حالت ابری در عدسی چشم ایجاد میشود که بینایی شما را مختل میکند.
بیماری آب مروارید به جز سالمندان، ممکن است افراد جوان و حتی نوزادان را نیز درگیر کند.
به بیان سادهتر، بیماری آب مروارید زمانی شروع میشود که پروتئینهایی در چشم تجمع مییابند و از ارسال تصاویر واضح به شبکیه توسط عدسی جلوگیری میکنند.
در نتیجه، سیگنالهایی که از شبکیه به عصب بینایی و سپس مغز ارسال میشود با کندی جلو رفته و در نهایت بینایی شما را تحت تاثیر قرار میدهند.
اما خوشبختانه، این بیماری با درمان سریع و به موقع قابل درمان است و جای نگرانی برای آن وجود ندارد.
یکی از شایعترین علل آب مروارید، چاقی و پیروی نکردن از یک رژیم لاغری سالم است.
علائم آب مروارید
شایعترین علائم و نشانههای ابتلا به بیماری آب مروارید عبارتند از :
تاری دید
دوبینی در چشم آسیب دیده
نزدیک بینی
احساس نیاز به نور بیشتر برای مطالعه کردن
تار یا محو دیدن رنگها
افزایش حساسیت به تابش خیره کننده نورهای اطراف
تغییر یافتن شماره عینک
کاهش دید بینایی به خصوص در زمان رانندگی و شبها
علت بروز بیماری آب مروارید چیست؟
افزایش سن یکی از مهمترین علل بروز آب مروارید در چشمها است. اما به جز این عامل، عوامل دیگری در بروز ابتلا به این بیماری دخیل میباشند.
از مهمترین عواملی که باعث بالا رفتن رادیکالهای آزاد (اتمهای ناپایدار و تخریبگر سلولهای بدن و عامل بروز بیماریها) و آسیب به عدسی چشم میشوند میتوان به این موارد اشاره نمود:
سیگار کشیدن
دود تنباکو
آلودگی هوا
قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت طولانی
اشعه ماورا بنفش
سابقه انجام پرتو درمانی در بدن
استفاده از داروهای استروئیدی یا همان کورتونها
ضربه یا آسیب شدید به چشمها
اضافه وزن مفرط و چاقی که به دنبال آن فرد به بیماری دیابت، مشکلات هورمونی، غدد و.. مبتلا میشود.
تغذیه عمل آب مروارید
قبل و بعد از جراحی چشمتان باید به نوع غذای مصرفی خود دقت کنید. در این قسمت به مواد غذایی که موجب تقویت چشم بعد از عمل آب مروارید میشوند، میپردازیم:
خوراکیهای مناسب و مفید برای پیشگیری از آب مروارید
براساس آمار جهانی از هر شش آمریکایی با سن ۴۰ سال به بالا، یک نفر به بیماری آب مروارید مبتلا میشود و این عدد، رقم چشمگیری میباشد.
یکی از موثرترین راهها برای پیشگیری از بیماری شایع آب مروارید استفاده از یک رژیم غذایی اصولی و سرشار از آنتی اکسیدان است.
در این قسمت به بهترین خوراکیهایی که از ابتلا به بیماری آب مروارید جلوگیری میکنند و منبع غنی از آنتی اکسیدان و ویتامینها هستند اشاره خواهیم کرد:
میوههای رنگی مانند توت فرنگی، نارنگی، فلفل دلمهای، کلم سبز، زغال اخته، هویج، بادمجان و…
برنج قهوهای، بلغور، ارزن، جو دو سر، ذرت بو داده، نان جو، چاودار و گندم
غذاهایی که سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. مانند: میگو، ماهی قزل آلا، شاه ماهی، ماهی تن، گردو، روغن کانولا، اسفناج و روغن بذر کتان. اکیدا توصیه میشود هفتهای دو بار ماهی بخورید و با این کار چشمان خود را تغذیه نمایید!!
آجیلها و دانههای خوراکی که منبع غنی ویتامین E هستند، از جمله: بادام، گردو، فندق، بادام زمینی و تخم آفتابگردان
بعد از عمل آب مروارید چشم چه بخوریم؟
بعد از تشخیص متخصص چشم و اقدام به عمل جراحی، مصرف غذاهای سرشار از مواد مغذی و ضد التهابی به روند بهبود و درمان سریعتر بیمار بسیار کمک میکنند.
از این رو، بهتر است از خوراکیهای استفاده کنید که منبع غنی از ویتامین C و E، روی و آنتی اکسیدانهای قوی لوتئین و زیگزانتین هستند. فهرست غذاهای مفید پس از عمل جراحی این غذاها میباشند:
غذاهای حاوی پروتئین: مرغ، ماهی، بوقلمون، تخم مرغ، حبوبات و… (این غذاها آمینواسیدهای مورد نیاز بازسازی بافت چشم را فراهم کرده و به روند بهبودی فرد بیمار کمک میکنند.)
غذاهای غنی از ویتامین:C بهترین میوه بعد از عمل جراحی چشم شامل مرکبات، انواع توتها، کیوی، کلم بروکلی، فلفل قرمز و…میباشد زیرا این خوراکیها دارای خاصیت ضد التهابی هستند و در تسریع زخم و روند بهبود به شدت موثر میباشند.
سبزیجات برگدار: اسفناج، کلم پیچ و انواع کلم (لوتئین و زیگزانتین دو کاروتنوئید مهم و اصلی موجود در چشم انسان هستند و سبزیجات برگدار منبع غنی این نوع آنتی اکسیدانها است.)
غذاهای غنی از روی: عدس، لوبیا سفید، جو دوسر، زرده تخم مرغ، بادام هندی و.. ( روی یک ماده معدنی ضروری و مهم است که در بهبود زخم، عملکرد سیستم ایمنی و سلامت بینایی نقش مهمی دارد. علاوه بر این، به محافظت از چشم در برابر اثر منفی رادیکالهای آزاد کمک میکند.)
غذاهای غنی از امگا ۳: ماهی تن، سالمون، ساردین و برخی از دانهها و آجیلها همچون گردو، فندق و.. ( غذاهای این دسته از عارضه جانبی ناشی از عمل جراحی یعنی ضعف بینایی و کاهش سرعت بهبود جلوگیری میکند.)
آب: هیدراته ماندن بدن پس از عمل جراحی آب مروارید بسیار مهم است. به همین خاطر، توصیه میکنیم که در این دوران ۲ الی ۳ لیتر آب بنوشید.
مکمل لاکتوفرین: لاکتوفرین یک پروتئین طبیعی است که در اشک چشم و شیر وجود دارد و مانع از خشکی چشم در دوران پس از جراحی میشود. یک مطالعه بر روی ۶۴ بیماری که جراحی آب مروارید انجام دادهاند، نشان میدهد که آن دسته افرادی که پس از گذشت ۶۰ روز از عمل جراحی، از این مکمل استفاده کردند بهبود بیشتر و سریعتری را شاهد بودهاند.
از طرفی، اگر بتوانید قبل از عمل جراحی نیز از یک رژیم غذایی سالم و مفید که سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامینها و اسیدهای چرب امگا ۳ است، استفاده کنید، پس از عمل جراحی شرایط بهبود بهتر و سریعتری خواهید داشت.
نبایدهای غذاییِ پس از عمل جراحی آب مروارید
هیچ بررسی و تحقیقی وجود ندارد که ادعا کند برای بهبود کامل این بیماری لازم است از یک رژیم غذایی اختصاصی برای هر بیمار استفاده شود.
اجتناب از خوردن برخی از غذاها ماند تنقلات پرنمک و چرب، از کند شدن روند بهبودی جلوگیری میکند.
اما با این حال، پیروی از یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی که به عملکرد صحیح سیستم ایمنی و بهبود سریع زخم کمک کند، سریعتر فرد بیمار را به روند بهبود و سلامت بینایی نزدیک میکند.
این غذاها عبارتند از:
غذاهای فرآوری شده: مانند آب نبات، غلات صبحانه شیرین، چیپس، پفک که سرشار از چربیهای ناسالم، قند و نمک هستند.
شکر و شیرینکنندههای مصنوعی
غذاهای چرب و سرخ شده: در دوران پس از جراحی، سعی کنید مصرف غذاهای سرخ کردنی مانند سیب زمینی سرخ شده، مرغ سوخاری و.. را به حداقل برسانید. چرا که حاوی سطح بالایی از چربیهای ناسالم و التهاب زا هستند.
الکل: مصرف الکل یا هر نوع نوشیدنی الکلی در دوران نقاهت علاوه بر تضعیف سیستم ایمنی بدن، باعث کم آبی و خشکی بیشتر چشم خواهد شد.
استعمال دخانیات: بر اساس یک گزارش موثق از سازمان بهداشت جهانی (WHO) افرادی که از تنباکو یا سیگار در دوران جراحی و پس از آن استفاده میکنند، در مقایسه با غیر سیگاریها بیشتر در معرض عوارض پس از جراحی، عفونت و اختلال در بهبود زخم قرار دارند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر آب مروارید هستند؟
این امکان وجود دارد که آب مروارید در اثر ساییدگی یا پارگی طبیعی چشم به وجود بیاید. اما اکثر متخصصان چشم بر این باورند که برخی از افراد خطر و شانس ابتلای بیشتری دارند:
جنسیت: به دلیل ایجاد تغییرات هورمونی ناشی از دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی، زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آب مروارید قرار دارند.
سن: شانس ابتلای آب مروارید در افراد بالای ۶۰ سال به مراتب بیشتر از سایر ردههای سنی است.
ژنتیک: کسانی که دارای سابقه خانوادگی بیماریهای خاص به خصوص آب مروارید هستند نیز شانس ابتلای بالایی دارند.
دیابت: شانس ابتلای بیماران دیابتی در ابتلا به بیماری آب مروارید بسیار بالاست. چرا که دیابت اولین علت نابینایی در مردان و زنان بین ۲۰ تا ۷۴ سال است.
تروما: افرادی که در اثر سانحه یا حادثهای دچار ضربه و آسیب سخت شدهاند، عدسی چشمشان بیشتر از سایر افراد در معرض آسیب و به دنبال آن آب مروارید قرار دارد.
اشعه فرابنفش: کسانی که به مدت طولانی در معرض اشعه فرابنفش قرار دارند.
چاقی: آن دسته افرادی که به چاقی و اضافه وزن مفرط مبتلا هستند.
دخانیات: افرادی که سیگار و قلیان میکشند.
داروها: کسانی که از داروهای استروئیدی استفاده میکنند.
جراحی چشم: افرادی که دارای سابقه جراحی چشم بودهاند.
الکل: افرادی که به طور روزانه از الکل و نوشیدنیهای الکلی به میزان قابل توجهی استفاده میکنند.
چگونه میتوان از بروز بیماری آب مروارید پیشگیری کرد؟
هیچ مطالعهای مبنی بر اثبات این موضوع وجود ندارد که میتوان از بروز آب مروارید جلوگیری کرد و یا پیشرفت آن را کاهش داد. اما با همه اینها، متخصصان چشم بر این باورند که چند راهکار میتواند در پیشگیری از این بیماری موثر و مفید باشد:
معاینه چشمی منظم داشته باشید: اگر جزو افراد پرخطر بالا هستید، حتما هر چند وقت یک بار برای معاینه چشم خود به پزشک مراجعه کنید.
دلایل خود را برای ترک دخانیات فهرست کنید و آن را برای همیشه کنار بگذارید.
اگر دچار بیماریهایی همچون دیابت، چاقی، فشار خون، مشکلات هورمونی و سایر بیماریها هستید، به طور منظم چکاپ ماهیانه انجام دهید و تحت نظر پزشک باشید.
از یک رژیم لاغری سالم که حاوی مقادیر فراوانی پروتئین، میوه و سبزیجات رنگارنگ برای کاهش وزن و رسیدن به سلامتی و اندام ایده آل خود کمک بگیرید.
از عینک آفتابی در خارج از منزل استفاده کنید که اثرات ناشی از مضرات اشعه فرابنفش به چشمان شما به حداقل ممکن برسد.
مصرف الکل را محدود و حتی کاملا قطع کنید.
درمان آب مروارید از چه طریقی امکانپذیر است؟
با وجود اینکه در طی چند سال اخیر، پیشرفت علم پزشکی بسیار چشمگیر بوده است، اما همچنان درمان بیماری آب مروارید بدون جراحی امکان پذیر نیست.
اگرچه داشتن یک رژیم غذایی سالم نقش مهمی در جلوگیری از آب مروارید ایفا میکند، اما به درمان این بیماری بدون جراحی کمکی نخواهد کرد. بنابراین، جراحی تنها راه درمان بیماری آب مروارید است.
البته ممکن است سریعا به عمل جراحی نیاز نداشته باشید. این احتمال وجود دارد که بتوانید با عوض کردن شماره عینک خود برای مدتی دید بیناییتان را در مقایسه با قبل تغییر دهید. اما اگر علائم این بیماری روز به روز بر بینایی شما تاثیر میگذارد، وقت آن است که با پزشک خود در مورد جراحی صحبت کنید.
درمان اصلی آب مروارید، جراحی است و نکته مهم، پیروی از تغذیه عمل آب مروارید به منظور تسریع دوره نقاهت است.
آنچه از مقاله تغذیه عمل آب مروارید آموختیم:
همانطور که دیدیم تغذیه عمل آب مروارید نقش به سزایی در سرعت بهبود چشمها بعد از جراحی دارد. خوشبختانه، علائم آب مروارید پیچیده نیست و با جراحی قابل درمان خواهد بود. اگر دچار بیماری دیابت، چاقی، فشار خون، مشکلات هورمونی و.. هستید و یا یکی از اعضای خانواده شما به این بیماری مبتلا بوده است از چکاپ دورهای و مراجعه به متخصص چشم در کنار رعایت یک رژیم سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامینها و مواد معدنی غافل نشوید.
منابع:
my.clevelandclinic.org
mayoclinic.org
healthline.com