افزایش تستوسترون و مقدار کافی آن برای بدن، بسیار ضروری است؛ به ویژه برای مردان در دوره بلوغ و سالهای پس از آن. زیرا این هورمون به افزایش قدرت و ظاهر مردانه کمک میکند. به همین دلیل برخی افراد برای افزایش این هورمون به سراغ انواع و اقسام داروها میروند؛ غافل از اینکه در درجه اول رعایت چند نکته طلایی در سبک زندگی شخصی و مصرف برخی مواد غذایی، به سادگی موجب افزایش تستوسترون بدنشان خواهد شد.
تستوسترون چیست ؟
تستوسترون هورمونی است که در انسان و همچنین در حیوانات نیز یافت میشود. در مردان، بیضهها در درجه اول تستوسترون میسازند. تخمدانهای زنان نیز تستوسترون میسازند، هرچند در مقادیر بسیار کمتر.
تولید تستوسترون در دوران بلوغ شروع به افزایش قابل توجهی میکند و بعد از ۳۰ سالگی یا بیشتر شروع به کاهش میکند.
تستوسترون هورمون اصلی مردانه است که مسئول تولید خصوصیات جنسی مردانه، اسپرمزایی و باروری است.
تستوسترون اغلب با میل جنسی مرتبط است و نقش حیاتی در تولید اسپرم دارد. همچنین بر توده استخوانی و عضلانی، نحوه ذخیره چربی در بدن مردان و حتی تولید گلبولهای قرمز تأثیر میگذارد. همچنین سطح تستوسترون یک مرد نیز میتواند بر خلق و خوی او تأثیر بگذارد.
روشهای افزایش تستوسترون در مردان
در این بخش به طور مفصل شرح میدهیم که کمبود تستوسترون را چگونه جبران کنیم:
ورزش و وزنهبرداری
ورزش یکی از موثرترین راهها برای افزایش سطح تستوسترون بدن است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ که شامل مردان چاق بود نشان داد که افزایش فعالیت بدنی برای افزایش سطح تستوسترون، مفیدتر از محدودیت کالری است.
مطالعات نشان داده شده است که تمرینات مقاومتی، مانند وزنه برداری، سطح تستوسترون را در کوتاه مدت افزایش میدهد. تمرین تناوبی با شدت بالا (HIIT) نیز میتواند بسیار موثر باشد، اگرچه همه انواع ورزش باید تا حدی موثر است.
کاهش استرس و سطح کورتیزول
افزایش ناگهانی کورتیزول میتواند به سرعت تستوسترون را کاهش دهد. این هورمونها اغلب به صورت الاکلنگ کار میکنند: وقتی یکی بالا میرود، دیگری پایین میآید.
استرس و کورتیزول بالا همچنین میتواند باعث افزایش مصرف غذا، افزایش وزن و ذخیره چربی مضر بدن در اطراف اندامهای حیاتی شما شود و این تغییرات ممکن است بر سطح تستوسترون تأثیر منفی بگذارد.
برای هر دو سطح سلامت و سطح هورمون تستوسترون، سعی کنید استرس خود را مدیریت کنید. فعال ماندن، خواب کافی هر شب و تمرین برخی از تکنیک های کاهش استرس، ممکن است بسیار مفید باشد.
رژیم غذایی افزایش تستوسترون
خوردن پروتئین کافی میتواند به شما در حفظ سطح تستوسترون سالم و کاهش چربی کمک کند. علاوه بر این، رژیم غذایی ناسالم یا پرخوری ممکن است سطح تستوسترون شما را مختل کند. مصرف چربیهای سالم ممکن است به حمایت از سطح تستوسترون و تعادل هورمونی نیز کمک کند.
در اینجا مجموعه ای از بهترین غذاهایی که می توانند به درمان کمبود تستوسترون کمک کنند آورده شده است:
انار
اسفناج
کلم پیچ
کلم بروکلی
کاهو
زنجبیل
پیاز
صدف
ماهی تن
زرده تخم مرغ
مکمل های روغن ماهی
روغن زیتون با کیفیت بالا
شیر غنی شده با ویتامین D
موز
غلات غنی شده
گوشت قرمز
غذاهایی که هنگام افزایش تستوسترون باید از آنها اجتناب کنید:
مواد غذایی بسته بندی شده و فرآوری شده: غذاهای فرآوری شده حاوی مقادیر بالایی از تنظیم کننده های مصنوعی، نمک، قند، گلوتن و سایر محصولات مصنوعی دیگر هستند که بر تولید تستوسترون تأثیر می گذارند.
غذای کهنه: خوردن غذاهای قدیمی به اندازه خوردن غذاهای بسته بندی شده مضر است. بسیاری از افراد برای صرفه جویی در زمان تمایل به پختن غذای اضافی و نگهداری آن در یخچال دارند. با این حال، انجام منظم این کار می تواند بر سلامتی تأثیر بگذارد و در نتیجه مانع تولید تستوسترون شود. همیشه بهتر است غذاهای تازه پخته شده را به جای غذاهای یخچالی مصرف کنید.
مصرف ویتامین D
ویتامین D یک ریز مغذی است که نقش کلیدی در بسیاری از جنبههای سلامت دارد. برخی تحقیقات نشان میدهد که سطوح پایین ویتامین D ممکن است با سطوح پایین تستوسترون مرتبط باشد.
علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2017 شامل 102 مرد با کمبود ویتامین D نشان داد که مصرف مکمل ویتامین D باعث افزایش سطح تستوسترون و بهبود اختلال نعوظ میشود.
برای حفظ سطح سالم ویتامین D، سعی کنید به طور منظم در معرض نور خورشید قرار بگیرید یا مکمل ویتامین D3 را طبق دستور یک پزشک متخصص مصرف کنید.
ویتامین دی از ویتامینهای افزایشدهنده تستوسترون است.
مصرف مکملهای ضروری
برخی مکملها ممکن است برای حمایت از سطح تستوسترون سالم مفید باشند. در یک مطالعه، مکمل روی، باعث افزایش سطح تستوسترون و بهبود عملکرد جنسی در زنان یائسه با سطوح پایین روی خون شد.
طبق بررسی دیگری، مکمل روی همچنین میتواند برای مردانی که سطح تستوسترون پایین و ناباروری دارند، به خصوص اگر کمبود تستوسترون داشته باشند، مفید باشد.
اگر تصمیم دارید مکملی را به برنامه روزانه خود اضافه کنید، ابتدا با یک پزشک صحبت کنید، به خصوص اگر بیماری زمینهای دارید یا داروهای دیگری مصرف میکنید.
خواب آرام و باکیفیت
خواب خوب به اندازه رژیم غذایی و ورزش برای سلامتی شما مهم است و کیفیت خواب نیز ممکن است اثرات عمدهای بر سطح تستوسترون شما داشته باشد. در واقع، یک مطالعه شامل ۲۲۹۵ پسر و مرد نوجوان نشان داد که اختلال خواب میتواند با سطوح پایینتر تستوسترون مرتبط باشد.
مقدار ایده آل خواب از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۱۱ نشان داد که خوابیدن تنها ۵ ساعت در شب با کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی سطح تستوسترون مرتبط است.
خواب کافی و باکیفیت موجب افزایش هورمون تستوسترون میشود.
جالب توجه است، یک مطالعه شامل مردان مسن نشان داد که افزایش طول مدت خواب تا ۹ ساعت با افزایش سطح تستوسترون مرتبط است. برعکس، خواب بیش از ۹ ساعت با کاهش سطح تستوسترون مرتبط بود. اکثر تحقیقات توصیه میکنند که هر شب حداقل ۷ ساعت خواب داشته باشید.
دوری از مواد شیمیایی شبه استروژن
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مشابه استروژن نیز ممکن است بر سطح تستوسترون تأثیر بگذارد. سعی کنید قرار گرفتن روزانه در معرض بیسفنولA (BPA)، پارابنها و سایر مواد شیمیایی موجود در برخی از انواع پلاستیک را به حداقل برسانید.
عدم مصرف الکل
رابطه بین الکل و تستوسترون پیچیده است. برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف بیش از حد الکل میتواند سطح تستوسترون را کاهش دهد.
مشروبات الکلی از جمله دلایل کاهش تستوسترون بدن است.
سطح تستوسترون ممکن است تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف الکل کاهش یابد و مصرف زیاد آن میتواند منجر به کاهش عملکرد بیضهها شود.
پنج معجون افزایش تستوسترون
با چند اسموتی خوشمزه و مغذی سطح تستوسترون خود را به راحتی بالا ببرید:
شیک کره بادام زمینی شکلاتی
موز: ۱ عدد متوسط یخ زده
پودر کاکائو طبیعی: ۲ قاشق غذاخوری
شیر بادام یا هر شیر گیاهی دیگری که انتخاب می کنید: ۳ و ۲/۱ فنجان
کره بادام زمینی شیرین نشده طبیعی: ۱ قاشق غذاخوری
ماست بادام یا نارگیل: ½ فنجان
سیب سبز بدون پوست و دانه: ۱ عدد
شهد آگاو یا شیره خرما: ۲/۱ قاشق چایخوری تمام مواد را در میکسر بریزید و به خوبی مخلوط کنید.
اسموتی زنجبیل و کره بادام زمینی
موز متوسط یخ زده: ۱ عدد
کره بادام زمینی شیرین نشده: ۲ قاشق غذاخوری
شیر بادام یا جو دوسر: ۱ فنجان
ماست نارگیل یا ماست بادام: ۲/۱ فنجان
زنجبیل تازه یا پودر زنجبیل: ۴/۱ قاشق چایخوری
شهد آگاو یا شیره خرما: ۴/۱ قاشق چایخوری
همه مواد را به میکسر اضافه کنید و هم بزنید تا یکدست شود.
شیک وانیلی
شیر سویا: ۲/۱ فنجان
عصاره وانیل مایع: ۲ قطره
موز متوسط یخ زده: ۱ عدد
کره بادام زمینی: ۱ قاشق غذاخوری
تمام مواد را به خوبی با هم میکس کنید.
اسموتیهای حاوی موز و سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج برای افزایش تستوسترون بدن مفید است.
اسموتی سبز
برگ بچه اسفناج: ۱ و ۲/۱ فنجان
سیب سبز: ۱ عدد
گلابی: ۱ عدد
انگور سبز: ۱۰ عدد
ماست بادام: ۲/۱ فنجان
آووکادو متوسط: ۴/۱ یک عدد
شیر بادام: ۲/۱ فنجان
همه مواد را به مخلوط کن اضافه کنید و هم بزنید تا یکدست شود.
شیک موز
شیر بادام شیرین نشده: ۱ فنجان
موز یخ زده: ۱ عدد
جو دو سر پخته شده: ۲ قاشق غذاخوری
توت یخ فرنگی زده: ۲ فنجان
ماست بادام: ۱ فنجان
زنجبیل تازه یا پودر زنجبیل: ۴/۱ قاشق چایخوری
تمام مواد رادر مخلوط کن میکس کنید.
فواید تستوسترون و تاثیر آن بر بدن
تولید تستوسترون در دوران نوجوانی افزایش می یابد و در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ به اوج خود میرسد. پس از ۳۰ سالگی، طبیعی است که سطح تستوسترون هر سال حدود یک درصد کاهش یابد. این هورمون از تاثیرگذارترین و کلیدیترین هورمونهای بدن به ویژه در مردان است:
در دوران بلوغ مردان، تستوسترون مسئول ایجاد ویژگیهای مردانه مانند صدای عمیقتر، ریش و موهای بدن است.
در دوران بلوغ، با افزایش تولید تستوسترون، بیضهها و آلت تناسلی رشد میکنند. بیضهها یک جریان ثابت از تستوسترون تولید و هر روز منبع تازهای از اسپرم تولید میکنند.
مردانی که سطح تستوسترون پایینی دارند ممکن است دچار اختلال نعوظ (ED) شوند.
مردی با سطوح پایین تستوسترون ممکن است تمایل خود را برای رابطه جنسی از دست بدهد. تحریک جنسی و فعالیت جنسی باعث افزایش سطح تستوسترون میشود. سطح تستوسترون میتواند در طول یک دوره طولانی عدم فعالیت جنسی کاهش یابد.
تستوسترون در برخی رفتارها از جمله پرخاشگری و تسلط نقش دارد. همچنین به افزایش رقابت و افزایش عزت نفس کمک میکند. تستوسترون پایین ممکن است منجر به از دست دادن اعتماد به نفس و عدم انگیزه شود.
تستوسترون پایین می تواند باعث اختلال در خواب و کمبود انرژی شود.
تستوسترون تراکم استخوان را افزایش میدهد و به مغز استخوان دستور میدهد که گلبولهای قرمز را تولید کند. مردانی که سطح تستوسترون بسیار پایینی دارند بیشتر از شکستگی و شکستگی استخوان رنج میبرند.
تستوسترون همچنین در متابولیسم چربی نقش دارد و به مردان کمک میکند تا چربیسوزی موثرتری داشته باشند. کاهش سطح تستوسترون میتواند باعث افزایش چربی بدن شود.
تستوسترون سطح هورمون رشد را افزایش می دهد.
تستوسترون در جریان خون در سراسر بدن حرکت میکند. تنها راه برای دانستن مطمئن سطح تستوسترون، اندازه گیری آن است. این معمولا نیاز به آزمایش خون دارد.
درمان جایگزینی تستوسترون با عوارض جانبی بالقوهای همراه است، از جمله آکنه و بزرگ شدن سینه. استفاده از ژلهای موضعی ممکن است آسانتر از مصرف دارو باشد، اما باید مراقب باشید تا از انتقال تستوسترون به فرد دیگری از طریق تماس پوست به پوست جلوگیری شود.
بیعارضهترین راه افزایش تستوسترون، تغذیه و ورزش است.
علائم کمبود تستوسترون
سطوح پایین تستوسترون که سطح T پایین نیز نامیده میشود، میتواند علائم مختلفی را در مردان ایجاد کند، از جمله:
کاهش میل جنسی
انرژی کمتر
افزایش وزن
احساس افسردگی
بد خلقی
عزت نفس پایین
موهای بدن کمتر
استخوانهای شکننده
سطح تستوسترون در زنان بالغ به طور پیوسته کاهش مییابد، با این حال، سطح T پایین نیز میتواند علائم مختلفی ایجاد کند، از جمله:
میل جنسی کم
کاهش استحکام استخوان
تمرکز ضعیف افسردگی
چاقی و بیماریهایی کلیه و کبد موجب کاهش هورمون تستوسترون بدن میشوند.
دلایل کاهش تستوسترون
در حالی که تولید تستوسترون به طور طبیعی با افزایش سن کاهش مییابد، عوامل دیگری میتوانند باعث کاهش سطح هورمون شوند. برخی از این موارد عبارتند از:
آسیب به بیضهها
ایدز
بیماری کلیوی
اعتیاد به الکل
سیروز کبدی
استرس
درمانهای سرطان مانند شیمیدرمانی یا پرتودرمانی
سطح T پایین در زنان میتواند به دلیل برداشتن تخمدانها و همچنین بیماریهای هیپوفیز، هیپوتالاموس یا غدد فوق کلیوی باشد.
تستوسترون درمانی ممکن است برای زنان با سطوح T پایین تجویز شود، با این حال، اثربخشی این درمان بر بهبود عملکرد جنسی یا عملکرد شناختی در زنان یائسه نامشخص است.
عوارض قرص و آمپول تستوسترون
استفاده نادرست از تستوسترون میتواند عوارض خطرناک یا جبرانناپذیری ایجاد کند. به همین دلیل تزریق تستوسترون باید فقط توسط یک پزشک متخصص انجام شود.
زیرا تستوسترون درمانی خطرات مختلفی دارد، از جمله: بدتر شدن آپنه خواب(یک اختلال خواب بالقوه جدی که در آن تنفس به طور مکرر متوقف و شروع میشود، ایجاد آکنه یا سایر واکنشهای پوستی.)
آمپول تستوسترون باید با تجویز و تزریق پزشک استفاده شود.
بنابراین اگر باردار هستید یا ممکن است باردار شوید از این دارو استفاده نکنید.
به علاوه اگر سرطان پروستات، سرطان سینه مردانه، بیماری قلبی جدی یا بیماری شدید کبدی یا کلیوی دارید، نباید تستوسترون دریافت کنید.
آنچه از مقاله افزایش تستوسترون آموختیم:
همانطور که ملاحظه نمودید افزایش تستوسترون به طور طبیعی با مصرف چند ماده غذایی امکانپذیر است و نیازی به مصرف داروی افزایش این هورمون نیست؛ مگر با تشخیص پزشک.
تحقیقات موثق پزشکی ارتباط بین تستوسترون پایین و چاقی، افزایش خطر بیماری و مرگ زودرس را نشان میدهد. پیروی از یک رژیم غذایی مغذی و سبک زندگی سالم با استفاده از برخی از نکات ذکر شده در بالا میتواند به بهینهسازی سطح تستوسترون و ارتقای سلامت کلی بدن کمک کند.
منابع:
healthline.com
advantageja.eu
vocal.media/longevity