سروتونین چیست و چه فوایدی دارد؟

سروتونین چیست و چه فوایدی دارد؟

آیا می‌دانید سروتونین چیست و کمبود چه تاثیری در بدن دارد؟ قطع به یقین، برای همه ما پیش آمده است که برخی روزها از لحاظ روحی و جسمی در شرایط نامساعدی قرار داریم و دلمان نمی‌خواهد با کسی صحبت کنیم. جالب اینجاست که در این شرایط دقیقا نمی‌دانیم چرا حالمان خوب نیست و مودمان پایین است!!

در بین هورمون‌ها، هورمون سروتونین یکی از هورمون‌های حیاتی در بدن است که در عملکرد سلول‌های مغزی نقش مهمی را ایفا می‌کند. این هورمون که به هورمون شادی معروف است با احساس غم، ناراحتی و به طور کلی روحیه و خلقیات ارتباط مستقیمی دارد و به تثبیت خلق‌وخوی شما کمک می‌کند.

 در مقاله امروز به بررسی هورمون سروتونین و نقش آن در بدن می‌پردازیم و در عین حال غذاها و راهکارهای افزایش سروتونین را به شما خواهیم گفت. پس تا انتهای مقاله با ما همراه‌ ما باشید:

سروتونین چیست؟ سروتونین هورمون شاید است و بر روی عملکرد مغز ما اثر می‌گذارد.

سروتونین چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین‌کننده نوسانات خلقی هورمون‌ها هستند. هورمون‌ها برای زندگی و سلامتی از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار می‌باشند. آن‌ها نوعی پیام‌رسان شیمیایی در بدن هستند که با انتقال پیام از طریق جریان خون به سایر اندام‌ها وظیفه تعادل و هماهنگی عملکرد قسمت‌های مختلف بدن از جمله متابولیسم، خلق و خو، رشد، تولید مثل و.. را برعهده دارند.

جالب است بدانید که براساس تحقیقات، زنان به دلیل مسائل هورمونی بیشتر از آقایان در معرض نوسانات خلق و خو و اختلالات هورمونی قرار دارند.

سروتونین یا ۵-هیدروکسی تریپتامین یک انتقال‌دهنده عصبی بسیار مهم از گروه مونوامینه اسید است که از ناحیه‌ای در مرکز ساقه مغز تولید می‌شود. این هورمون پیام‌هایی را به سلول‌های عصبی ارسال کرده و بر خلق و خو، احساسات، نفس کشیدن، دمای بدن، خواب، هضم غذا و.. تاثیر می‌گذارد.

هورمون سروتونین عمدتا در روده، مغز و پلاکت‌های خون یافت می‌شود

سروتونین در اکثر اوقات توسط سلول‌های عصبی بدن ساخته می‌شود و در طی یک واکنش شیمیایی از پروتئینی به نام تریپتوفان به دست می‌آید. این هورمون عمدتا در روده، مغز و پلاکت‌های خون یافت می‌شود و بر طیف وسیعی از عملکردهای فیزیکی و روانی اثر می‌گذارد.

 

سروتونین چه کاری در بدن انجام می‌دهد؟

همان‌طور که گفتیم، سروتونین بر تمامی اندام‌های بدن از خلق و خو تا هضم غذا نقش دارد. این هورمون بر عملکرد و واکنش‌های مختلفی تاثیر می‌گذارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

تثبیت نوسانات خلق و خو

 افزایش قدرت تمرکز و حافظه

ایجاد حس شادی

بهبود زخم

ایجاد حالت تهوع، استفراغ و اسهال در شرایط بحرانی بدن

تنظیم خواب و بیداری

لخته شدن خون

هضم غذا

افزایش تراکم استخوان

سلامت قلب و عروق

از جمله وظایف سروتونین در بدن، افزایش تمرکز و حافظه، ایجاد حس شادی و بهبود زخم است.

میزان طبیعی سروتونین در خون چقدر است؟

محدوده طبیعی سروتونین خون ۵۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر خون است. البته توجه داشتید که محدوده مقدار نرمال این هورمون ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد. از این رو، بهتر است برای بررسی تفسیر آزمایش خود، حتما با یک پزشک متخصص مشورت و صحبت کنید.

سروتونین در چه غذاهایی وجود دارد؟

جالب است بدانید که سروتونین در حیوانات، گیاهان و حتی قارچ‌ها نیز وجود دارد. از این رو، برخی افراد به غذاها به عنوان منبع احتمالی سروتونین نگاه می‌کنند.

سروتونین قادر نیست تا از سد خونی مغزی(پوشش مستحکم و به هم چسبیده رگ‌های مغز که از ورود مولکول‌های بزرگ به درون مغز جلوگیری می‌کند) عبور کند و در غذاها یافت نمی‌شود. اما ماده تشکیل‌دهنده آن یعنی تریپتوفان در غذاها وجود دارد.

تریپتوفان یک اسید آمینه ضروری است که در تولید سروتونین نقش مهمی دارد. در طی بررسی‌های انجام شده، پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که تریپتوفان موجود در رژیم غذایی با سطح تریپتوفان مغز مرتبط است و مقادیر کم تریپتوفان در غذاها باعث کاهش سطح سروتونین در مغز می‌شود.

تریپتوفان ماده تشکیل‌دهنده سروتونین، در مواد غذایی مانند آجیل، گوشت مرغ، آناناس و موز و تخم مرغ یافت می‌شود.

 جالب است بدانید که تریپتوفان در غذاهای غنی از پروتئین وجود دارد که عبارتند از :

مواد غذایی حاوی کربوهیدرات پیچیده مانند برنج، ماکارونی، حبوبات، سیب زمینی و..

تخم مرغ

آجیل و دانه‌ها

بوقلمون، مرغ(به خصوص سینه مرغ)

 غاز

ماهی سالمون

سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج

دانه سویا و شیر سویا

شیر

پنیر

جلبک دریایی

آناناس

به جز غذاها سروتونین در کجا یافت می‌شود؟

تمایل عموم مردم این است که به جای استفاده از قرص‌ها که عوارض زیادی برای بدن دارند، به طور طبیعی میزان سروتونین بدن خود را بالا ببرند. در کنار مصرف غذاهایی که پیش‌تر اشاره شد، روش‌هایی وجود دارد که سطح سروتونین را در بدن افزایش می‌دهد:

ورزش و فعالیت بدنی منظم داشته باشید

خودتان را بیشتر در معرض نور خورشید قرار دهید(به خصوص اگر به افسردگی مبتلا هستید)

از مکمل‌های ویتامین D، B12، منیزیم استفاده کنید

موسیقی آرام گوش دهید و مدیتیشن کنید

برای خودتان هدف‌های کوتاه مدت بگذارید و بعد از رسیدن به آن‌ها به خود جایزه دهید

سپاسگزار داشته‌هایتان باشید

کیفیت خواب شبانه خود را با بالا بردن میزان فعالیت خود در طول روز افزایش دهید.

تفاوت سروتونین با دوپامین چیست؟

 اگرچه دوپامین و سروتونین هر دو پیام رسان‌های عصبی هستند و بر خلق و خو و تمرکز تاثیر می‌گذارند، اما عملکرد آن‌ها با یکدیگر متفاوت است:

دوپامین موجب ایجاد حس شادی می‌شود اما سروتونین علاوه بر این موضوع، بر متابولیسم و گوارش نیز اثر می‌گذارد.

 دوپامین در رویدادهای شادی‌آور ترشح می‌شود و به شما انگیزه بیشتری می‌دهد، اما سروتونین به کنترل احساسات و هیجانات شما در هر شرایطی کمک می‌کند.

کمبود دوپامین در بدن باعث پایین آمدن انگیزه، افسردگی و ناامیدی خواهد شد. اما سروتونین علاوه بر تاثیر خود بر خلق و خو، تمرکز و هیجانات، به تنظیم عملکردهای گوارشی، سوخت و ساز، حرکت روده‌ها و سایر عملکردهای بدن حتی در دوران رژیم غذایی کمک می‌کند.

دوپامین با بخشی از مغز که مرکز لذت و پاداش است ارتباط مستقیمی دارد. خوردن برخی از غذاها و همچنین مصرف داروهای روان‌گردان، به سبب بالا بردن حالت سرخوشی، منجر به افزایش دوپامین در مغز می‌شوند.

فواید سروتونین برای بدن

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، سروتونین که غالبا به عنوان یک ماده شیمیایی شاد برای بدن شناخته می‌شود، یک انتقال دهنده عصبی مهم برای سلامت روان و عملکرد مغز شماست. این هورمون دارای فواید بسیار زیادی است که هنوز برخی از آن‌ها توسط محققان کشف نشده است. در این قسمت فواید سروتونین به طور مفصل بازگو خواهیم کرد:

نوسانات خلق و خو را تنظیم می‌کند و قدرت تمرکز را بالا می‌برد

 تاثیر سروتونین بر سلول‌های مغزی اصلی‌ترین نقش این هورمون در بدن است. با توجه به اینکه سروتونین به تنظیم و تثبیت خلق و خو کمک می‌کند، اغلب احساس رفاه و شادی را برای بدن فراهم می‌سازد.

هورمون سروتونین با کاهش حالت‌های منفی در بدن به تقویت و بازدهی حافظه کمک کرده و قدرت تمرکزمان را بالا می‌برد.

چرا که وقتی میزان مناسبی از این هورمون را در بدن دریافت کنید، احساس شادی و آرامش مضاعفی را تجربه خواهید کرد. تاثیر سروتونین بر خلق و خو آن را به یک ماده شیمیایی مهم برای بدن تبدیل کرده است که برای داشتن حال خوب ما ضروری و حیاتی می‌باشد.

 جالب است بدانید که اغلب داروهایی که برای درمان افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات خلقی استفاده می‌شود، به منظور بالا بردن سطح سروتونین توسط پزشک توصیه می‌شوند.

زخم‌های عمیق و بریدگی را التیام می‌بخشد

هنگامی که دچار هر نوع آسیب بافتی از جمله بریدگی یا زخم می‌شوید، سلول‌های پلاکت خون شما سروتونین ترشح کرده و به بهبود زخم کمک می‌کند.

به هضم غذا کمک کرده و به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند

براساس بررسی محققان آمریکایی،سروتونین به عملکرد طبیعی روده کمک کرده و اشتهای شما را در هنگام غذا خوردن کاهش می‌دهد. به علاوه، این هورمون به شما کمک می‌کند تا بفهمید دقیقا چه زمانی سیر هستید و باید از غذا خوردن دست بکشید.

یکی از وظایف سروتونین در بدن، کمک به کاهش و کنترل اشتها در زمان غذا خوردن است.

به عنوان مثال اگر یک خوراکی تحریک کننده یا سمی بخورید، روده شما با تولید سروتونین به خوراکی مضری که خورده‌اید واکنش نشان می‌دهد. در این شرایط، سروتونین با ایجاد تهوع، اسهال یا استفراغ غذا را به سمت جلو حرکت داده و آن را سریعتر از بدنتان دفع می‌کند. علاوه براین، سروتونین با انتشار خود در خون از طریق داروهای گیرنده به کاهش تهوع و استفراغ نیز کمک می‌کند.

بر کیفیت خواب و بیداری تاثیرگذار است

 سروتونین بر میزان و کیفیت خواب شما نیز تاثیرگذار است؛ البته لازم است بدانید که سروتونین به تنهایی این وظیفه را انجام نمی‌دهد و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی از جمله دوپامین و ملاتونین نیز در چرخه خواب نقش کلیدی دارند.

 بالواقع، سروتونین قسمت‌هایی از مغز را تحریک کرده و الگوی بیداری و خواب شما را کنترل می‌کند. دریافت میزان مناسب سروتونین و ملاتونین می‌تواند مشکل اختلالات خواب از جمله بی‌خوابی را در افراد مبتلا به افسردگی برطرف سازد.

سروتونین کیفیت خواب و بیداری را بهبود می‌بخشد زیرا موجب کاهش علائم افسردگی و بی‌حالی می‌شود.

استحکام و سلامت استخوان‌ها را بالا می‌برد

سطح سروتونین با تراکم و استحکام استخوان‌های شما نیز ارتباط مستقیمی دارد. تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد که سطح بالای سروتونین می‌تواند زمینه ساز پوکی استخوان شود و استخوان‌های شما را تضعیف کند.

عملکرد جنسی را تقویت می‌کند

جالب است بدانید که سروتونین علاوه بر تغییر و تنظیم خلق و خو، در شدت هیجانات جنسی شما تاثیرگذار است.

برخی از داروهای ضد افسردگی که سطح سروتونین خون را بالا می‌برند بر میزان میل جنسی نیز تاثیرگذار هستند. چرا که بالا رفتن سروتونین در خون با کاهش میل جنسی ارتباط مستقیمی دارد.

به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند

سروتونین یک فاکتور هورمونی بسیار مهم در سیستم گردش خون است که در عملکرد طبیعی قلب و عروق نقش مهمی دارد. بیماران مبتلا به تومورهای کارسینوئید( نوع نادری از سرطان با رشد آهسته که از سلول‌های سیستم عصبی غدد درون ریز نشات می‌گیرد) سطح بالایی از فعالیت سروتونین را در سیستم قلب و عروق خود دارند که با علائم خاصی همچون آریتمی همراه است.

میزان مناسب سروتونین به کنترل ضربان قلب کمک کرده و سلامت دریچه‌های قلب و عروق کرونری را بالا می‌برد.

برای کمبود سروتونین چه بخوریم؟

بهترین راه افزایش سروتونین بدن این است که به جای مصرف قرص یا مکمل‌های خودسرانه از یک پزشک متخصص کمک بگیرید. علاوه براین، داشتن تغذیه مناسب و رژیم غذایی سرشار از کلسیم، پروتئین، فیبر، سبزیجات و مواد معدنی به طور مستقیم منبع سروتونین یعنی تریپتوفان را در بدن شما افزایش داده و احتمال افسردگی و اختلالات خلق و خو را به طرز معجزه آسایی کاهش می‌دهد.

داشتن ورزش منظم، انجام تمرینات ذهنی از جمله مدیتیشن و یوگا نیز سطح استرس شما را کاهش داده و میزان این هورمون را در بدن بالا می‌برد.

علائم کمبود سروتونین

 اگر سروتونین کافی در بدن نداشته باشید، احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب در شما بالا می‌رود. یادتان باشد برای اینکه احساس شادی، آرامش و ثبات عاطفی را در زندگی خود تجربه کنید، به مقدار مناسب سروتونین نیاز دارید. علائم کمبود سروتونین در بدن عبارتند از:

اختلال در حافظه و تمرکز

مود پایین

 ولع نسبت به خوردن شکلات و غذاهای شیرین

 اختلالات خواب یا بی خوابی

 داشتن حس منفی نسبت به خود

 افزایش میل جنسی

عزت نفس پایین

عصبی بودن

پرخاشگری

افسردگی

اضطراب

ناامیدی

 اشتهای ضعیف

بی‌خوابی، بی‌حالی، افسردگی و پرخاشگری از جمله علائم کمبود سروتونین در بدن است.

علائم افزایش میزان سروتونین در بدن

علاوه بر کاهش میزان سروتونین، افزایش این هورمون نیز می‌تواند کیفیت زندگی برخی افراد را تهدید کند. یکی از عمده‌ترین علت افزایش میزان سروتونین در بدن مصرف داروهای ضد افسردگی است که معمولا با قطع داروها توسط پزشک از بین می‌برود.

علائمی که نشان می‌دهد میزان سروتونین در بدن شما بالا رفته است این موارد می‌باشد:

 انقباض عضلات

لرزیدن

 بی‌قراری

ضربان قلب سریع

دمای بالای بدن

سردرد

گیجی

 گشاد شدن مردمک‌ها

مورمور شدن بدن

مصرف بیش از اندازه سروتونین با وجود تمام فواید آن، موجب بی‌قراری،‌سرگیجه و افزایش ضربان قلب می‌شود.

 آنچه از مقاله سروتونین آموختیم:

در این مقاله به طور مفصل به این سوال پرداختیم که سروتونین چیست، دقیقا چه کاری در بدن انجام می‌دهد و در چه مواد غذایی وجود دارد؟

هورمون سروتونین یکی از هورمون‌های بسیار مهم در بدن است که به تنظیم خلق و خو و سایر عملکردهای بدن کمک می‌کند. سروتونین به طور طبیعی در غذاها وجود ندارد، اما داشتن یک رژیم

غذایی که در آن از غذاهای غنی از تریپتوفان(ماده تشکیل‌دهنده آن) استفاده می‌شود، می‌تواند میزان سروتونین را در بدن افزایش دهد.

 شما می‌توانید در کنار تغذیه مناسب، رژیم لاغری استاندارد، ورزش و فعالیت بدنی منظم، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، از یک پزشک متخصص کمک بگیرید و به زندگی سالم و شاد خود بازگردید.

منابع:

 verywellmind.com

summitmalibu.com

healthline.com

2 دیدگاه

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. زمینه های مورد نیاز ایجاد می شود.

بالا
×

 

سلام

به مشاوره و راهنمایی نیاز دارید؟

× به کمک نیاز دارید؟