کم کاری تیروئید: علائم، علل، تشخیص و درمان

کم کاری تیروئید: علائم، علل، تشخیص و درمان

کم کاری تیروئید، که به آن تیروئید کم کار یا هیپوتیروئیدیسم نیز گفته می شود، اختلالی است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی کند. هورمون‌های تیروئید برای تنظیم بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن از جمله متابولیسم، ضربان قلب، دمای بدن و خلق و خو ضروری هستند. اگر این هورمون‌ها به درستی کار نکنند و دچار کم کاری شوند، بدن ما را با اختلالاتی رو به رو خواهند کرد. در این مقاله هر آنچه باید در مورد کم کاری تیروئید بدانید را برای شما بیان کرده‌ایم.

منظور از کم کاری تیروئید چیست؟

کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون‌های تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) تولید نمی‌کند. هنگامی که غده تیروئید به درستی کار نکند، بدن با سرعت کمتری از انرژی استفاده می‌کند و منجر به طیف وسیعی از علائم می‌شود.

انواع کم کاری تیروئید

به صورت کلی، سه نوع کم کاری تیروئید در افراد با طیف سنی مختلف وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

نوع اولیه: در این نوع کم کاری، غده تیروئید شما به درستی تحریک می‌شود، اما قادر به تولید هورمون‌های تیروئید T3 و T4 به منظور عملکرد صحیح بدن نیست. به بیان ساده‌تر، تیروئید شما خودش منبع مشکل است. شایع‌ترین علت این کم کاری بیماری خود ایمنی هاشیموتو است.

نوع ثانویه (مرکزی): نوع ثانویه زمانی رخ می‌دهد که غده هیپوفیز شما به اندازه کافی هورمون محرک تیروئید (TSH) تولید نمی‌کند. در این نوع کم کاری، مشکل تیروئید شما نیست؛ بلکه عملکرد غده هیپوفیز است.

نوع سوم (Tertiary): در این نوع، غده هیپوتالاموس به اندازه کافی هورمون آزاد کننده تیروتروپین ترشح نمی‌کند. در نتیجه، هیپوفیز، TSH کافی برای تولید هورمون‌های T3 و T4 به بافت‌ها و اندام‌های بدن نمی‌فرستد و در نهایت، عملکرد تیروئید دچار مشکل می‌شود. این نوع کم کاری بسیار نادر است. اما غالبا به دلیل وجود تومور یا توده در نزدیکی و یا روی هیپوتالاموس مغز به وجود می‌آید.

علائم کم کاری تیروئید؛ نشانه‌هایی که باید گوش به زنگ آنها باشید!

هنگامی که غده تیروئید به درستی کار نکند، بدن با سرعت کمتری از انرژی استفاده می‌کند و منجر به طیف وسیعی از علائم می‌شود. حتی ممکن است بیماری میکسدما یا میگزدم را ایجاد می‌کند که می‌تواند علائم شدیدی ایجاد کند.

 

خستگی

احساس خستگی مداوم، حتی پس از خواب کافی، یکی از شایع ترین علائم این بیماری است. این خستگی به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئید است که باعث می‌شود سلول‌های بدن شما انرژی کمتری تولید کنند.

افزایش وزن

هیپوتیروئیدیسم باعث می‌شود حتی زمانی که کالری دریافتی‌تان را ثابت نگه داشتید، به طور ناخواسته وزن اضافه کنید. این امر به دلیل کند شدن متابولیسم و ذخیره بیشتر کالری به صورت چربی است.

حساسیت به سرما

افراد مبتلا به تیروئید کم کار اغلب احساس سرما می‌کنند، حتی زمانی که دمای محیط گرم است. علت آن کاهش تولید گرما در بدن به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئید است.

 

خشکی پوست

هیپوتیروئیدیسم می تواند باعث خشکی، پوسته پوسته شدن و خارش پوست شود. دلیل این امر کاهش تولید چربی در پوست است که به حفظ رطوبت آن کمک می‌کند.

ریزش مو

هیپوتیروئیدیسم اغلب منجر به نازک شدن موها و ریزش موی بیشتر از حد معمول می‌شود. دلیل آن نیز اختلال در چرخه رشد مو به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئید است.

یبوست

کم کار شدن تیروئید می تواند باعث کند شدن حرکات روده و ایجاد مشکلات گوارشی مثل یبوست شود. دلیل آن هم این است که هورمون‌های تیروئید بر روی سیستم گوارش تاثیر می‌گذارند.

 

درد عضلانی و مفصلی

کمبود هورمون‌های تیروئید در بدن ممکن است شما را به دردهای عضلانی و مفصلی دچار کند. به همین دلیل اغلب کسانی که از این بیماری رنج می‌برند به دردهای عضلانی مبتلا می‌شوند.

افسردگی و تغییرات خلقی

هورمون‌های تیروئید مستقیما بر روی سطح سروتونین مغز و در نتیجه خلق و خو تاثیر دارند. به همین دلیل است که افراد مبتلا، اغلب به مشکلاتی همچون افسردگی دچار می‌شوند.

اختلال در تمرکز

افراد مبتلا به این بیماری ممکن است دچار مشکل در تمرکز، حافظه و وضوح ذهنی شوند. دلیل آن هم همانطور که گفته شد، تأثیر هورمون‌های تیروئید بر عملکرد مغز است.

نامنظم شدن قاعدگی

می‌تواند تعادل هورمون‌های جنسی را نیز بر هم بزند. به همین دلیل است که فرد مبتلا، اغلب دوره‌های قاعدگی نامنظم،خونریزی شدید یا لکه بینی بین قاعدگی را تجربه می‌کند.

خشکی پوست

خشکی پوست یکی از عوارض شایع کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی) است که به دلایل مختلفی از جمله کاهش تولید چربی، اختلال در عملکرد سد پوستی، التهاب و کمبود ویتامین‌ها رخ می دهد.

در موارد شدید، کم کاری تیروئید می تواند منجر به:

گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)

کم کاری تیروئید مزمن (cretinism) در نوزادان

میگزدم

کم کاری غده تیروئید پیشرفته بندرت سبب میگزدم (کم کاری شدید تروئید همراه با تورم صورت و پوست) می‌شود اما وقتی رخ دهد می‌تواند زندگی را تهدید کند.

بنابراین توجه به علائم کم کاری تیروئید خطرناک، درمان آن و توجه به نحوه عملکرد این غده و هورمون‌های حیاتی آن ضروری است و باید  آن را جدی بگیرید!

عوارض کم کاری تیروئید

اگر تیروئید کم کار درمان نشود، منجر به مشکلات مختلفی می‌شود. مهم‌ترین این عوارض عبارتند از:

گواتر: بزرگ شدن غده تیروئید

مشکلات قلبی: افزایش کلسترول، فشار خون بالا و نارسایی قلبی

پوکی استخوان: کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی

مشکلات باروری: مشکل در باردار شدن

افسردگی: تغییرات خلقی و افسردگی

کاهش عملکرد ذهنی؛

نوروپاتی محیطی (درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن در مناطقی که آسیب عصبی وارد شده و همچنین ضعف عضلات و یا از دست دادن کنترل عضلانی)؛

نقص تولد نوزادان: (مشکلات جسمی و فکری)

ناباروری و …

علل کم کاری تیروئید

عوامل مختلفی موجب می‌شود که تیروئید شما دچار کم کاری شود. از جمله:

به غیر از مواردی که بالاتر در اینفوگرافیک ذکر شد، عوامل دیگری نیز منجر به این بیماری می‌شوند. مثل:

تیروئیدیت هاشیموتو: شایع ترین علت تیروئید کم کار، هاشیموتو است؛ یک بیماری خودایمنی که به غده تیروئید حمله می‌کند.

بیماری گریوز: یک بیماری خودایمنی دیگر است که باعث می‌شود غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید کند.

درمان با ید رادیواکتیو: این روش درمانی برای پرکاری تیروئید استفاده می‌شود و گاهی اوقات می تواند منجر به کم کاری تیروئید شود.

تیروئید مادرزادی: این بیماری زمانی رخ می‌دهد که نوزاد با غده تیروئید کم کار یا بدون غده تیروئید به دنیا می‌آید.

کمبود ید: ید یک ماده معدنی ضروری برای تولید هورمون‌های تیروئید است. کمبود ید می‌تواند در برخی از نقاط جهان که ید به نمک خوراکی اضافه نمی‌شود، رخ دهد.

چگونه کم کاری تیروئید را تشخیص دهیم؟

تشخیص تیروئید کم کار به شکل‌های مختلفی امکان پذیر است. از جمله:

آزمایش خون

آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون‌های تیروئید (TSH و T4) اولین قدم در تشخیص کم کاری تیروئید است.

 

معاینه فیزیکی

در معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است غده تیروئید را از نظر وجود تورم یا ندول بررسی کند. همچنین ضربان قلب، خشکی پوست، فشار خون، تورم صورت و مواردی از این قبیل را مورد معاینه قرار دهد.

آزمایشات تصویربرداری

در برخی موارد، ممکن است از آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی یا اسکن تیروئید برای بررسی بیشتر غده تیروئید استفاده شود.

انواع مختلفی از آزمایشات تصویربرداری برای غده تیروئید وجود دارد، از جمله:

اسکن تیروئید: این آزمایش از ید رادیواکتیو برای ایجاد تصویری از غده تیروئید شما استفاده می‌کند. ید رادیواکتیو توسط سلول‌های تیروئید جذب می‌شود و سپس یک اسکنر ویژه برای ایجاد تصویری از غده تیروئید شما، میزان ید رادیواکتیو جذب شده توسط هر قسمت از غده را اندازه‌گیری می‌کند.

 

اسکن SPECT تیروئید: این نوع اسکن تیروئید مشابه اسکن تیروئید معمولی است، اما از تصاویر دقیق‌تری استفاده می‌کند. این امر می‌تواند به پزشک شما در تشخیص ندول‌های کوچک یا سایر ناهنجاری‌های غده تیروئید کمک کند.

سونوگرافی تیروئید: این آزمایش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از غده تیروئید شما استفاده می‌کند. سونوگرافی می‌تواند به پزشک شما در بررسی اندازه، شکل و ساختار غده تیروئید و همچنین بررسی وجود ندول یا سایر ناهنجاری‌ها کمک کند.

بیوپسی تیروئید: در برخی موارد، ممکن است پزشک برای تشخیص قطعی، نمونه‌ای از بافت تیروئید را بردارد و آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند. بیوپسی تیروئید معمولاً با استفاده از یک سوزن نازک انجام می‌شود که از طریق پوست وارد غده تیروئید می‌شود.

پیشگیری از کم کاری تیروئید؛ چه کنیم تیروئیدمان کم کار نشود؟

در حالی که هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد، اقداماتی هست که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به آن انجام دهید:

مصرف ید کافی: ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است. کمبود ید شایع ترین علت این بیماری در سراسر جهان است. نمک ید دار، غذاهای دریایی و برخی از محصولات لبنی منابع خوبی از ید هستند.

مصرف غذاهای غنی از سلنیوم: سلنیوم یک ماده معدنی است که به عملکرد صحیح تیروئید کمک می‌کند. آجیل برزیلی، غذاهای دریایی، گوشت و غلات کامل منابع خوبی از سلنیوم هستند.

حفظ وزن سالم: چاقی خطر ابتلا به هیپوتیروئیدیسم را افزایش می‌دهد. حفظ وزن سالم با رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.

کنترل استرس: استرس می‌تواند بر عملکرد تیروئید تأثیر بگذارد. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به کم کاری تیروئید کمک کند.

معاینات منظم: اگر در معرض خطر تیروئید کم کار هستید، مانند سابقه خانوادگی این بیماری یا بیماری خودایمنی، مهم است که معاینات منظم را با پزشک خود انجام دهید. پزشک شما می تواند آزمایش‌های تیروئید را برای نظارت بر سلامت تیروئید شما انجام دهد.

از سیگار کشیدن خودداری کنید: سیگار کشیدن خطر ابتلا به کم کاری تیروئید را افزایش می‌دهد. اگر سیگار می‌کشید، ترک آن یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامتی خود انجام دهید.

مصرف الکل را محدود کنید: مصرف زیاد الکل می‌تواند بر عملکرد تیروئید تأثیر بگذارد. اگر الکل می‌نوشید، آن را در حد اعتدال مصرف کنید.

درمان کم کاری تیروئید

اگر هیپوتیروئیدیسم دارید، درمان معمولاً شامل مصرف هورمون تیروکسین مصنوعی به صورت قرص است. این دارو به جایگزین هورمون‌هایی که غده تیروئید شما تولید نمی‌کند کمک می‌کند. اکثر افراد با مصرف دارو به طور مادام العمر می‌توانند علائم کم کاری تیروئید خود را به طور کامل کنترل کنند.

در برخی موارد، ممکن است درمان این بیماری شامل موارد زیر باشد:

ید رادیواکتیو: این درمان شامل بلعیدن ید رادیواکتیو است که به سلول های غده تیروئید شما آسیب می رساند و از تولید هورمون آنها جلوگیری می کند.

 

جراحی: اگر غده تیروئید شما خیلی بزرگ شده باشد یا به سایر درمان ها پاسخ ندهد، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن آن داشته باشید.

پس از شروع درمان کم کاری تیروئید، باید به طور منظم توسط پزشک خود معاینه شوید تا سطوح هورمون تیروئید شما بررسی شود و دوز دارو در صورت نیاز تنظیم شود. با درمان مناسب، اکثر افراد مبتلا می‌توانند زندگی سالم و پرباری داشته باشند.

در اینجا چند نکته اضافی در مورد نحوه مدیریت این بیماری آورده شده است:

مصرف منظم داروها: مهم است که داروهای خود را به طور منظم و در دوز تجویز شده مصرف کنید. مصرف دیرهنگام یا از دست دادن دوز دارو می‌تواند این بیماری را در شما تشدید می‌کند.

معاینات پزشکی منظم: پزشک شما باید به طور منظم سطوح هورمون تیروئید را بررسی و دوز دارو را در صورت نیاز تنظیم کند.

پیروی از یک رژیم غذایی سالم: پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل یا به اصطلاح رژیم تیروئید می تواند به شما کمک کند تا وزن خود را در حد سالم نگه دارید و احساس خوبی داشته باشید.

ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند به افزایش سطح انرژی و بهبود خلق و خوی شما کمک کند.

مدیریت استرس: استرس می‌تواند علائم کم کاری تیروئید را بدتر کند. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا یا مدیتیشن را تمرین کنید.

هورمون درمانی جایگزین: درمان رایج تیروئید کم کار، هورمون درمانی جایگزین با لووتیروکسین است. این دارو هورمون تیروئید مصنوعی را به بدن شما تزریق و به تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید شما کمک می‌کند.

تغییر در سبک زندگی: برخی از تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند به بهبود علائم تیروئید کمک کند.

سوالات متداول

۱آیا تیروئید کم کار باعث لاغری می‌شود؟

خیر؛ کم کاری تیروئید و لاغری رابطه معکوس دارند. به این معنی که بعید است که کم کاری تیروئید با کاهش وزن مرتبط باشد، زیرا متابولیسم را کند می‌کند، که می‌تواند منجر به افزایش وزن شود و برعکس پرکاری غده تیروئید باعث افزایش سرعت متابولیسم بدن می‌شود

۲آیا کم کاری تیروئید خطرناک است؟

تا حدودی. اگر بیماری کم کاری تیروئید به درستی تشخیص داده نشود و یا درمان آن به تعویق بیفتد، می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی از جمله بیماری‌های قلبی، چاقی مفرط، آسیب به سلامت روان و دستگاه عصبی شود و حتی مشکلات تنفسی ایجاد کند.

۳علائم کم کاری غده تیروئید چیست؟

خستگی، یبوست، صورت پف‌آلود، افزایش وزن غیر قابل توضیح و افزایش حساسیت به سرما بخشی از عوارض این بیماری است.

۴دلایل کم کاری تیروئید چیست؟

قرار گرفتن در معرض اشعه و پرتودرمانی، جراحی و برداشتن بخشی از غده تیروئید، بارداری و تغذیه نامناسب می‌تواند در عملکرد غده تیروئید اختلال ایجاد کنند.

آنچه از مقاله کم کاری تیروئید آموختیم:

کم کاری تیروئید یک بیماری شایع است که در آن تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید را در جریان خون شما ترشح نمی‌کند. این امر باعث می‌شود متابولیسم شما کند شود. کم کاری غده تیروئید که تیروئید کم کار نیز نامیده می‌شود، می‌تواند باعث احساس خستگی، افزایش وزن و ناتوانی در تحمل دمای سرد شود که از جمله مهمترین علائم کم کاری تیروئید هستند.

منابع:

niddk.nih.gov

endocrineweb.com

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. زمینه های مورد نیاز ایجاد می شود.

بالا
×

 

سلام

به مشاوره و راهنمایی نیاز دارید؟

× به کمک نیاز دارید؟